Hamro Bulletin

आज नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीको ७३ औँ स्थापना दिवस । एमाले माओवादी लगायतका कम्युनिष्ट पार्टीहरुले विविध कार्यक्रम गरेका छन । यस्ता कार्यक्रममा उनीहरु वाम एकता आवश्यक रहेको रेडिमेड भाषण गर्ने गरेपनि सबैभन्दा धेरै टुटफुटको श्रृङ्खला कम्युनिष्टहरुले नै ब्यहोरेका छन ।

आफूलाई मात्र सच्चा कम्युनिष्ट सोच्ने र अरु सबैलाई गद्धार मान्ने प्रवृत्तीका कारण नेपालमा कम्युनिष्ट पार्टी स्थापनाको ७३ वर्षको अवधिमा ७३ भन्दा बढी पार्टीमा विभाजित भएको छ । विसं २००६ साल बैशाख ९ गते पुष्पलाल श्रेष्ठ, निरञ्जन गोविन्द रञ्जित, नरबहादुर कर्मचार्य, नारायणविलास जोशी र मोतिदेवी श्रेष्ठले पहिलो पटक भारतको कोलकतामा नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी स्थापना गरेका थिए ।

पार्टी स्थापना भएको ४५ वर्षपछि २०५१ सालमा पहिलो पटक कम्युनिष्ट पार्टी सत्तामा पुगेको थियो । त्यसपछि पटक–पकट कम्युनिष्ट शक्तीले सत्ता सम्हाले । तर सर्वहारा वर्गको उत्थानका लागि स्थापना भएको पार्टीले नेताको मात्र जीवनस्तर उकासेपछि कम्युष्टि पार्टीहरु आलोचित बन्दै आएका छन ।

व्यक्ति र स्वार्थ केन्द्रीत राजनीति गरेका टुटफुटको लामो श्रृखला पार गरेका उनीहरु केवल अरुलाई गद्धार सावित गर्नमै व्यस्त देखिएका छन । फलत देशमा लगभग ६० प्रतिशत कम्युनिष्ट रहेको दावी गरिदै आएपनि ४० प्रतिशतको कांग्रेसले रजगज गरिरहेको छ । वहुमत प्राप्त गर्दा समेत पाँच बर्ष सकारका चलाउन नसकेका कम्युनिष्टहरु आफ्नो हातमा भएको शक्ती चिन्न नसक्दा अहिले अस्थित्व रक्षाको लडाईमा छन । यता कम्युनिष्टको एकताको स्वाद चाखीसकेको कांग्रेस पनि कम्युनिष्ट भर्सेस कम्युनिष्टको खेल खेलिरहेको छ ।

तर कांग्रेसको बुई चढेर सानो घेरामा रमाईरहेकाहरु नै आफूले वाम एकताको नेतृत्व गर्ने बताउन भने छाडेका छैनन् । विगतमा कम्युनिष्ट पार्टीहरुलाई एकतावद्ध बनाउनका लागि नेकपा (एमाले)सँग एकिकरण गरेको बताउने माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमद दाहाल प्रचण्डले एमाले नेतृत्वको वैचारिक तथा सांस्कृतिक विचलन र व्यक्तिवादी विर्सजनवादी चिन्तनका कारणले सफल हुन नसकेको आरोप लगाएका छन ।

एमाले र माओवादी मिल्दा नेकपा एसियामै दोश्रो ठुलो कम्युनिष्ट पार्टीको रुपमा दर्ज थियो भने अवको पचाँसाँै बर्ष देशमा कम्युनिष्टले शासन गर्ने उनीहरुको हँुकार थियो । तर तीन बर्षमै आफूलाई जेटको दुई पाईलट मान्नेहरु दुईतीर भए भने माधवकुमार नेपालले समेत पाटी फुटाएर नेकपालाई तीन चिरा बनाए । अवस्था कस्तोसम्म छ भने कम्युनिष्ट पार्टी स्थापनाको मितिमा समेत उनीहरु एकमत छैनन् ।

देशको बागडोर कम्युनिष्ट शक्तीले सम्हालेका ईतिहास हेर्ने हो भने एमाले नेता मनमोहन अधिकारी बाहेक पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’, माधवकुमार नेपाल, झलनाथ खनाल, कम्युनिस्ट कित्ताबाट केही वर्षअघि अलग भएका डा. बाबुराम भट्टराई र केपी शर्मा ओलीले सरकारको नेतृत्व गरिसकेका छन् ।

जसमा प्रचण्ड र ओलीले त दुई–दुई पटक नै सत्ताको नेतृत्व गरेका भएपनि सर्वहारा वर्गको जनजीविकाको सवालमा काम गर्न नसक्दा उनीहरु आलोचनामा पर्दै आएका छन । तर अझै पनि सर्वहाराको लागि आफ्नो लडाई कहाँ चुक्यो भन्नेर आत्मआलोचना गर्न उनीहरु तयार छैनन् । बरु कांग्रेससंग तुलना गर्नमै आत्मसन्तुष्टिको महसुस गरिहेका छन ।

नेपालमा अहिले पनि मोहन वैद्य नेतृत्वको नेकपा क्रान्तिकारी–माओवादी, सीपी मैनालीको माले, नारायणमान बिजुक्छेको नेमकिपा, मोहनविक्रम सिंहको नेकपा मसाल, नेत्रविक्रम चन्द ‘विप्लव’ नेतृत्वको नेकपा लगायतका वामपन्थी दलहरु छन । जो एक व्यक्ती एक पार्टीकै अवस्थामा छन् ।

तर आफूलाईमात्र सच्चा कम्युनिष्ट मान्ने उनीहरु एक हुन भने सकेका छैनन् । त्यस्तै क्रान्ती अझै नसकिएको र पुन बन्दुक उठान आवश्यक केहि कम्युनिष्ट पार्टीको धारणाबीच बन्दुकै उठाएको विप्लव नेतृत्वको नेकपा भने आफैले दलाल भनेको संसदीय व्यवस्थामा पर्दापणको अवस्थामा छ ।

यहि कारण यो समुह पनि फुटतर्फ अग्रसर छ । अर्थात् कुरा र गराईको यहि भिन्नताका कारण नेपालमा कम्युनिष्ट शक्ती मर्नु र बाँच्नुको अवस्थामा पुगेको छ ।