ताजा अपडेट
डेढ दशकमा ठडियो अछाम दरबार, उप–प्रधानमन्त्री सिंहले गरे उद्घाटन
अछाम– ऐतिहासिक अछाम दरबारको उद्घाटन गरिएको छ । १६ वर्ष लागेर पुनर्निमाण भएको अछाम दरबारको सोमबार उप–प्रधान तथा शहरी विकास मन्त्री प्रकाशमान सिंहले एक समारोहकाबीच उद्घाटन गरे ।
सो अवसरमा सिंहले दरबारलाई अछामको आर्थिक उन्नतिमा सदुपयोग गर्नुपर्ने बताए । कार्यक्रममा प्रतिनिधिसभा सदस्य पुष्पबहादुर शाह, पूर्वपर्यटन मन्त्री जीवनबहादुर शाही, प्रदेस सभा सदस्य मानबहादुर रावल, मंगलसेन नगरपालिकाका मेयर पदमबहादुर बोहरा, प्रमुख जिल्ला अधिकारी शिवप्रसाद लम्सालले मन्तब्य राखेका थिए ।
कार्यक्रममा शहरी विकास तथा भवन निर्माण विभागका महानिर्देशक मचाकाजी महर्जनले दरबार निर्माण सम्पन्न भए पनि अन्य संरचना निर्माणका लागि चालु आर्थिक वर्षमा दुई करोडको ठेक्का भइसकेको जानकारी दिए । कार्यक्रम जिल्ला समन्वय समितिका प्रमुख ललितबहादुर कुँवरको अध्यक्षतामा भएको थियो ।
माओवादी द्वन्द्वका बेला २०५८ फागुन ४ गते ध्वत भएको अछाम दरबार पुनःनिर्माणमा लापर्बाही हुँदा ढिलो गरी सम्पन्न भएको हो । दरबार पुनःनिर्माणको काम २०६५ असार २४ गते शुरु भएको थियो । २०६७ मै निर्माण सम्पन्न गर्ने गरी सम्झौता भए पनि पटक पटक ठेक्काको म्याद थप्दै २०८१ मा आएर निर्माण सम्पन्न भएको छ ।
दरबारमा पहिले जिल्ला प्रशासन कार्यालय, तत्कालीन जिल्ला पञ्चायत, मालपोत, जिल्ला अदालतलगायतका महत्वपूर्ण कार्यालय सञ्चालन भए पनि सदरमुकाम आक्रमणका बेला भने जिल्ला प्रशासन कार्यालय मात्र थियो ।
माओवादी आक्रमणमा परी अछामका तत्कालिन प्रमुख जिल्ला अधिकारी मोहनसिंह खत्री, उनको पत्नि, राष्ट्रिय अनुसन्धानका अधिकृत मारिएका थिए ।
राजेन्द्र, साउद, तुल्छीदुर्गा, बडीमालिका र कुँवर गरी पाँच निर्माण कम्पनीले दुई करोड २५ लाखमा दरबार निर्माणको ठेक्का लिएका थिए । यीमध्ये कुँवर कम्पनीका सञ्चालक मीनबहादुर कुँवरका नाममा अख्तियारी आएपछि काम गर्न नसक्दा अरू निर्माण कम्पनी केही रकम लिएर बाहिरिए । पछि दरबार निर्माणको जिम्मा राजेन्द्र र साउद कन्स्ट्रक्सनले लिएको थियो ।
यस्तो छ ईतिहास
अछाम दरबार वि. स. १८०० मा मंगलसेनका तत्कालीन राजा टीकाभुक शाहको पालामा निर्माण शुरु भई उनका छोरा दलबहादुरको पालामा विसं १९३५ मा निर्माण भएको इतिहास छ ।
सरकारले विसं २०२९ मा अछामी राजाका सन्तान योगेन्द्रबहादुर शाहबाट रु ९० हजारमा उक्त दरबार किनेको बताइन्छ । अछामी इतिहासका जानकार सुरतबहादुर शाह र योगेन्द्रबहादुरका भाइ तपेन्द्रबहादुर सेनाका जर्नेल रहेकाले उनले नै सरकारसँग दरबार बिक्रीको व्यवस्था मिलाएको बताइन्छ । तीनतले दरबारमा ३० कोठा थिए । मासको गाह्रो बनाएर दरबार निर्माण गरिएको थियो ।
पुरानो दरबार
विसं २०१४ अघि पूर्वी अछामले दैलेख र पश्चिमी अछामले डोटीमा मालपोत बुझाउनुपर्ने व्यवस्था थियो । तत्कालीन राजा महेन्द्र डोटी आउँदा अछामीले अछाममै मालपोत बुझाउन पाउनुपर्ने व्यवस्था गर्न माग गर्दै दिलबहादुर बुढथापाको नेतृत्वमा गएको टोलीले राजाको घोडा रोकेपछि राजाले मालपोत बुझाउने व्यवस्था अछाममै मिलाएको ईतिहास छ ।
त्यस बेला तत्काल अछामको रिडिकोट बयालपाटामा जिल्ला सदरमुकाम कायम गरिए पनि पछि त्यहाँ भौतिक संरचना नहुँदा सदरमुकाम दरबार भएकै कारणले मंगलसेनमा सरेको बताइन्छ । विसं २०१८ मा ३३ जिल्लाबाट ७५ जिल्ला हुँदा अछाम छुट्टै जिल्ला भएको हो । अछामको बीच भाग भएकाले केही समय सदरमुकाम कालागाउँमा पनि बसेको थियो । पछि जिल्ला सदरमुकाम बयलपाटामा सार्ने निर्णय भए पनि दरबार भएकै कारणले मंगलसेनमा नै कायम भएको हो ।
प्रतिक्रिया