Hamro Bulletin

मेनुका ढुंगाना
(अछाम)
अछामको कमलबजार नगरपालिकामा पर्ने विमानस्थल तत्कालिन विद्रोही नेकपा माओबादीले आक्रमण गरेपछि परिक्षण उडान समेत भर्न नपाउँदै बन्द भयो । २०५८ सालमा तत्कालिन विद्रोही नेकपा माओबादीले आक्रमण गरेर निर्माण सम्पन्न भै सञ्चालनको तयारीमा रहेको विमानस्थलको रिपिटर टावर भत्काएपछि परिक्षण उडान समेत भर्न नपाउँदै विमानस्थल बन्द भएको हो । हरेक वर्ष अछामका सरोकारवालाले विमानस्थलको बारेमा पटकपटक केन्द्र सरकारलाई आग्रह गर्दा पनि प्रथामिकतामा नपरेको विमानस्थलमा चालु आवमा भने ३ करोड बजेट विनियोजन गरिएको छ ।
२०५१ सालमा विमानस्थलको काम उपभोक्ता मार्फत सुरु गरी अन्तिम चरणमा पुगेको बेला नै शसत्र द्धन्द सुरु हुँदा काम रोकिएको विमानस्थल निर्माणका अगुवा एवम् कमलबजार नगरपालिकाका प्रमुख ओमप्रकाश विष्टले बताए । ‘विमानस्थल जसरी पनि संचालन गर्नुपर्छ भनेर ०५१ साल देखि निरन्तर काममा लागि रह्यांै । त्यतिखेर देशमा संक्रमणकाल सुरु भयो । हामी ज्यान जोगाउनलाई भाग्न बाध्य भयौं’ नगरप्रमुख विष्टले भने ,‘ त्यो बिचमा हवाइ मैदान निर्माण, विमानस्थलका घर बनाउने काम र टावर बनाउने काम सकिएको थियो । शसत्र जनआन्दोलमा त्यो सबै ध्वस्त भयो ।’  उनका अनुसार तत्कालिन समयमा ४ करोड ६३ लाखमा स्टेमेट भएको विमानस्थलमा तत्कालिन समयमा २ करोड ५० लाख खर्च भइसकेको थियो । 
गत आवमा अछामको कमलबजार नगरपालिका,पंचदेवल विनायक नगरपालिका,ढकारी गाउँपालिका र तुर्माखाँद गाउँपालिकाले विमानस्थल संचालका लागि ४ करोड छुट्याउने सहमति गरे पनि केन्द्र सरकारले स्थानीय तहले रकम छुट्याएर काम गर्न नसक्ने जवाफ फर्काएको विष्टको भनाइ छ । ‘अघिल्लो सरकार हुने बेला विमानस्थल संचालनको लागि गत वर्ष मन्त्रालयलाई निवेदन दिनुहोस् भनेपछि हामीले त्यसै गर्यौं तर पनि केन्द्र सरकारले कुनै वास्ता गरिदिएन । स्थानीय तहको तर्फबाट गर्नु पर्ने कामको लागि हामी जहिल्यै तयार छौं । दुर्गमका जनताको पिर मर्का केन्द्र सरकारले नबुझेको महसुस भएको छ ।’ अहिले सुदूरपश्चिमका सबै विमानस्थलका लागि बजेट विनियोजन गरेको र कमलबजार विमानस्थललाई पनि ३ करोड बजेट विनियोजन गरेको उनले बताए । ‘अहिलेको बजेटले के कति काम हुने भन्ने स्टमेट बनाउन केन्द्र बाट नै टोली आउने भनिएको छ  ।’ विष्टले भने ।
०६३ सालमा शान्ति सम्झौता भएपछि ध्वस्त विमानस्थल पुनःनिर्माण गर्न पहल भने नभएको होइन । तत्कालीन एमाओवादीको सरकार रहेको बेला पर्यटनमन्त्री लोकेन्द्र विष्ट मगरले सुदूरपश्चिममा रहेका विमानस्थललाई तत्काल सुचारु गर्ने प्रतिबद्धता जनाए पनि यो पनि गफमै सिमित भएको छ । द्वन्द्वको क्रममा तत्कालीन माओवादीले बम हानेर विमानस्थलको कार्यालय र टावर पूर्णरुपमा ध्वस्त बनाएको थियो । तत्कालिन मन्त्री विष्ट मगरले अछामको कमलबजारको विमानस्थलको उद्धघाटन गर्दै जसरी पनि नियमित जहाज कमलबजारबाट उडाएरै छोड्ने प्रतिबद्धता जनाएको कमलबजार नगरपालिका –१ का स्थानीय तेजबहादुर विष्टले बताए ।  ‘शान्ति प्रक्रियामा आएको १५ वर्ष बितिसक्दासमेत विमान नचल्दा यहाँका बासिन्दा निराश र आक्रोशित छन् । राजधानी काठमाडौंबाट अछाम पुग्न सडक यातायातमार्फत ३ दिन लाग्छ उनले भने ,‘विमान सञ्चालन नहुँदा बिरामीलाई अस्पताल पुर्याउन यहाँका बासिन्दाले सबैभन्दा बढी खेप्नु परेको सास्ती र पीडा हो । ’आपत्कालीन अवस्थामा उपभोग गर्न पाउनुपर्ने अत्यावश्यक सुविधाबाट समेत यहाका बासिन्दका वञ्चित भएको उनले बताए । कमलबजार विमानस्थल सञ्चालन नहँुदा हाल गौचरनमा परिणत भएको छ । ‘विमान उडनुपर्ने धावनमार्गमा धुलो उडिरहेको छ । धावनमार्गको लम्बाइ ८०० मिटर रहेको विमानस्थलको संरक्षण समेत हुन नसक्दा अहिले गौचरणमा परिणत मात्र भएको छैन, भौतिक संरचनापनि तहसनहस भएको छ  । ’उनले भने ।
उनका अनुसार हाल कमलबजार विमानस्थल गौचरन, खेलमैदान, सवारीसाधन सिक्ने मैदान र जनावरको बासस्थान , राजनैतिक दलको आमभेला गर्ने मैदानको रुपमा परिणत भएको छ । 
शान्ति प्रक्रियामा आएको १० वर्ष बितिसक्दासमेत विमानस्थल कार्यालयको पुनर्निर्माण हुन सकेको छैन । विमानस्थलको धावनमार्ग र कार्यालय पुनर्निर्माणको पर्खाइमा रहेको छ । कार्यालय अलपत्र अवस्थामा छ । विमानस्थलको टावर पनि भग्नावशेषमा परिणत भएको छ । स्थानीयबासीले पटक–पटक सरकारसंग विमानस्थल सञ्चालनका लागि आग्रह गर्दासमेत कामले गति लिन नसकेको गुनासो गरेका छन् । विमानस्थल प्रयोगविहीन भए पनि संरक्षणतर्फ पनि सरकारको ध्यान जान सकेको छैन् ।