फुटबलका लिजेन्ड डिएगो म्याराडोनाको अन्तिम संस्कार बिहीबार विशेष समारोहबीच सम्पन्न भएको छ । राजधानी बुनोस आयर्सको जार्डिन डे पाजमा म्याराडोनाको अन्त्यष्टि गरिएको हो ।  कफिनसहित म्याराडोनाको पार्थिव शरीरलाई उनकै आमा डाल्मा तथा बुबा डिएगोकै समाधिस्थलनजिकै अन्तिम संस्कार गरिएको हो ।

जीवनकै पहिलो व्यावसायिक बोका जुनियर, अर्जेन्टिनी जर्सी तथा राष्ट्रिय झन्डा म्याराडोनाको पार्थिव क्यास्केटमा राखिएको थियो । अन्तिम संस्कारमा एक दर्जनभन्दा बढी नजिकका आफन्तले धार्मिक कार्यअनुसार क्यास्केट श्रद्धाञ्जली दिए । यही बुधबार हर्ट एट्याक्टले म्याराडोनाको निधन भएको थियो । 

विश्व खेलकुलाई स्तब्ध बनाएको दिन नै अर्जेन्टिनी राष्ट्रपति अल्वर्टो फर्नान्डेजले तीन दिन राष्ट्रिय शोक मनाएर मात्र म्याराडोनाको अन्तिम संस्कार हुने घोषणा गरेका थिए । यो तीन दिन म्याराडोनाको पार्थिव शरीरलाई प्रसिडेन्टल प्यालेसमा राखिएको थियो । हजारौँ समर्थक दिनहुँजसो नै प्रसिडेन्टल प्यालेसमा पुगी म्याराडोनालाई क्यान्डल बाली श्रद्धाञ्जली दिएको ब्रिटिस मिडिया द सनले जनाएको छ । 

सन् १९९८६ मा म्यारोडोनाले आफ्नो कप्तानीमा अर्जेन्टिनालाई विश्वकप उपाधि दिलाएका थिए । त्यस विश्वकपको क्वार्टरफाइनलमा इंग्ल्यान्डविरुद्ध हातले गोल गरेका थिए । म्याराडोना स्वयंले यसलाई भगवान्को हात भनेका थिए । सन् १९९० मा उनले अर्जेन्टिनालाई ब्याक टु ब्याक विश्वकपको फाइनलमा पु¥याए । एक सफल खेलाडी म्याराडोनाले लागुऔषध दुव्र्यसनका कारण नै करिअर धरापमा राखे । प्रतिबन्धित औषधि सेवन गरेका कारण नै उनी पटकपटक प्रतिबन्धमा परे । विश्व खेलमा म्याराडोनालाई एक सफल तथा विवादास्पद खेलाडीका रूपमा लिने गरिन्छ ।

समर्थक र सुरक्षाकर्मीबीच झडप
कासा रोसाडास्थित प्रेसिडेन्टल प्यालेसबाट म्याराडोनाको पार्थिव शरीर कारभित्र राख्ने क्रममा समर्थकहरूले कफिन छुन प्रयास गरेका थिए । यसैगरी सुरक्षा घेरा तोडी केही समर्थक प्यालेसभित्र प्रवेश गर्न खोजे पनि । यसैबीच सुरक्षाकर्मी र समर्थकबीच झडप भएको थियो । सा–साना बालकदेखि वृद्धसम्म पनि म्याराडोनाको अन्तिम दर्शन गर्न खोजिरहेका थिए । यसै क्रममा सुरक्षाकर्मीले स्थिति नियन्त्रणमा लिन बल प्रयोग गरेको जनाएको छ । 

राष्ट्रपति फर्नान्डेजद्वारा श्रद्धाञ्जली 
म्याराडोनाको जादूमयी खेलको प्रशंसा गर्न कोही हिचकिचाउँदैनन् । चाहे त्यो ब्राजिलियन लिजेन्ड पेले, फ्रान्सका प्ले मेकर जिनेदिन जिदान, माइकल प्लाटिनी तथा इंग्लिस फुटबलर डेभिड बेकह्याम नै किन नहोस् । ६० वर्षको उमेरमा हट एट्याक्टका कारण निधन भएका म्याराडोनाप्रति विश्वका दिग्गज खेलकर्मीले श्रद्धाञ्जली शब्द खर्चिएका छन् । अर्जेन्टिनी राष्ट्रपति फर्नान्डेजले पनि म्याराडोनाको अन्तिम शवयात्राअघि सरकारी विज्ञप्ति जारी गरेका छन् । 

‘म्याराडोनाको फुटबल स्किल कसैले लुकाउन सक्दैनन्, विश्वकै एक उत्कृष्ट खेलाडीले खेलको माध्यमबाट अर्जेन्टिनालाई चिनाएर जानुभयो, आज यिनै हाम्रा प्रिय खेलाडी हामीसामु छैनन्,’ फर्नान्डेजले जारी गरेको विज्ञप्तिमा भनिएको छ, ‘म्याराडोना यस्ता व्यक्तिमा पर्नुहुन्छ, जसको हात सीधै भगवान्समक्ष पुग्छ, एउटा हात उठाउँदा आकाश नै छुन्छ, कहिले पनि आफ्नो स्किलमा घमन्ड गर्नुभएन ।’ काठले बनेको कफिनमाथि ‘डि१०एस’ जर्सी राखिएको थियो । यसमा डिलोस लेखिएको थियो । स्पेनिस भाषामा यो भगवान् भन्ने बुझिन्छ । 

यसैबीच सिरिए लिग नेपोलीले बिहीबार नै म्याराडोनोको अन्तिम संस्कार चलिरहँदा रंगशाला सान पाओलोमा क्यान्डल, फोटो तथा जर्सी राखी अन्तिम श्रद्धाञ्जली दिएको थियो ।

म्याराडोनाको निधन : मध्यरातमै मैनबत्ती लिएर सडकमा ओइरिए फुटबलप्रेमी

२०औँ शताब्दीकै महान् खेलाडी डिएगो म्याराडोनाले बुधबार राति अन्तिम सास लिए । सन् १९८० देखि १९९० सम्मका विश्वकप तथा युरोपियन फुटबलमा तहल्का पिटेका म्याराडोनाको निधनले विश्वभरका फुटबलप्रेमीलाई स्तब्ध बनाएको छ । उनको मृत्युपछि अर्जेन्टिनाको राजधानी बुनोस आयर्समा हजारौँ समर्थक सडकमा भावुक हुँदै श्रद्धाञ्जली दिइरहेका छन् । उनीहरू अझै पनि पत्याउन सकिरहेका छैनन् कि ‘फुटबलका भगवान्’ले संसार छाडिसके । 

म्याराडोनाको मृत्युमा सरकारले तीन दिन राष्ट्रिय शोक मनाउने घोषणा गरेको छ । अर्जेन्टिनी राष्ट्रपति अल्बर्टो फर्नान्डेजले म्याराडोनाको प्रशंसा गर्दै भनेका छन्, ‘तपाईं (म्याराडोना)ले हामीलाई विश्वकै उच्च शिखरमा पु¥याउनुभयो, तपाईंले हामीलाई फुटबलको माध्यमबाट खुसी दिनुभयो, वास्तवमै फुटबल क्षेत्रमा म्याराडोना एक महान् खेलाडी हुन्, डिएगोलाई हामी सबैले मिस गर्नेछौँ ।’ बिहीबार बिहानै विशेष सुरक्षाका साथ म्याराडोनाको पार्थिव शरीर पे्रसिडेन्टल प्यालेसमा पु¥याइएको थियो । 

म्याराडोनालाई जीवित अवस्थामा अन्तिमपटक देख्ने उनका भतिजा जोनी इस्पोसिटो हुन् । स्थानीय तथा अन्तर्राष्ट्रिय समाचार एजेन्सीले फुटबल लिजेन्डको निधन भएको समाचार पुष्टि गरेसँगै सडकमा हजारौँ समर्थक मैनबत्ती लिएर ओइरिएका थिए । अर्जेन्टिनको राजधानी सहरमा समर्थकहरू १० नम्बरको जर्सी लगाएर तथा बोका जुनियरको तस्बिर साथमा लिएर म्याराडोनाप्रति श्रद्धाञ्जली दिइरहेका छन् । गत महिना मात्र म्याराडोनाले ६०औँ जन्मोत्सव मनाएका थिए । 

दुई साताअघि मस्तिष्कको शल्यक्रिया गर्दा पनि उनको स्वास्थ्य अवस्था राम्रो नै थियो, तर हृदयाघातका कारण म्याराडोनाले संसार छाडेको चिकित्सकहरूको भनाइ छ । म्याराडोनाको निधनपछि बोका जुनियरले श्रद्धाञ्जली दिँदै ‘म्याराडोना बक्स’मा एउटा मात्र लाइट बालेको छ । साथै बोका जुनियरको घरेलु रंगशाला म्याराडोनाले लगाउने जर्सी रङमा पोतिएको छ । म्याराडोनाको फुटबल करिअरको पहिलो क्लब बोका जुनियर थियो । 

स्वर्गमा सँगै फुटबल खेल्नेछौँ  : पेले
म्याराडोनाले जीवनभर नै विरोध गरेका व्यक्ति थिए, ब्राजिलका पेले । हुन त दुवै एक–अर्काप्रति तिखो टिप्पणी गर्न पछि पर्दैनथे । दुवै आफूलाई शताब्दीकै उत्कृष्ट खेलाडी मान्थे । सन् २००० मा फिफाको भोटिङ हुँदा म्याराडोना र पेले संयुक्त रूपमै शताब्दीकै उत्कृष्ट खेलाडी घोषित भए । अफ द फिल्डमा जे–जस्तो भए पनि पेलेले म्याराडोना खासमा मिल्ने साथी भएको बताएका छन् । एक मित्रको निधनले आफू भावुक भएको पेलेले जनाएका छन् । संसारले एक राम्रा खेलाडी गुमाएको र आफूले साथी गुमाएको पेलेले बताए । पेलेले ट्विटरमा भनेका छन्, ‘निकै नराम्रो समाचार सुन्नुपरेको छ, मैले एक असल साथी गुमाएको छु, यो संसारले एक उत्कृष्ट खेलाडी गुमाएको छ, मलाई आशा छ, एक दिन स्वर्गमा सँगै फुटबल खेल्नेछौँ ।’

विश्वका प्रसिद्ध खेलकर्मीहरूले यसरी सम्झिए

म्याराडोनाको निधनप्रति धेरै खेलकर्मीले भावपूर्ण श्रद्धाञ्जली दिएका छन् । इंग्लिस टोलीका पूर्वकप्तान डेभिड बेकह्यामले आफूले देखेको खेलाडीमध्ये म्याराडोना उत्कृष्ट रहेको बताएका छन् । जीवनमा एकपटक म्याराडोनासँग भेटेको क्षण सम्झनामा आइरहेको उनले जनाएका छन् । 

क्रिकेटका लिजेन्डर सचिन तेन्दुलकरले फुटबल मात्र नभएर विश्व खेलकुदले नै एक हस्ती गुमाएको बताएका छन् । ‘हामी सबै खेलकर्मीले एक उत्कृष्ट खेलाडी मिस गरेका छौँ,’ सचिनले भनेका छन् । वर्तमान समयका दुई महान् खेलाडी लियोनल मेसी तथा क्रिस्टियानो रोनाल्डोले उनी मुटुमा रहने बताएका छन् । ‘फुटबलमा पेले र म्याराडोनाबीच उत्कृष्ट छुट्याउन गाह्रो पर्छ,’ रोनाल्डोले भने, ‘आज एक हस्तीको अवसान भएको छ ।’

युरोपमा म्याराडोनालाई दुई किसिमले श्रद्धाञ्जली दिएको एजेन्सीहरूले जनाएका छन् । इटाली जहाँ म्याराडोनाले विश्वकीर्तिमानी रकममा सिरिए क्लब नेपोलीसँग आबद्धता जनाएका थिए । एक दशक त्यहाँ रहँदा म्याराडोनाले नेपोलीलाई नम्बर एक क्लब बनाएका थिए । नेपोली र म्याराडोनाका समर्थक बुधबार राति नै सडक उत्रिएका थिए । म्याराडोनाले नेपोलीमा लगाएको गुण कहिले नबिर्सने भन्दै उनीहरूले सम्मान जनाएका छन् । नेपोलीको रंगशालामा रातभर नै लाइटिङ चलिरह्यो ।

यता बेलायतका फुटबल समर्थकले भने फरक रूपमा म्याराडोनालाई स्मरण गरेका छन् । बेलायतीले म्याराडोनालाई सन् १९८६ को विश्वकपको खेलसँग जोडेर सम्झिएका छन् । त्यस विश्वकपमा म्याराडोनाले जानाजान हातले गोल गरेका थिए । पछि उनले यसलाई भगवानले दिएको हात भने । बुधबार राति नै युरोपियन च्याम्पियन्स लिगको खेल थियो । प्रतिस्पर्धामा उत्रिएका खेलाडीले म्याराडोनाप्रति श्रद्धाञ्जली दिँदै एक मिनेट मौन धारणा गरे । 

बेलायती र स्पेनिस पत्रिकाले म्याराडोनालाई खुवै पछ्याउने गर्थे । त्यहाँका ट्याबलोइट पत्रिकाका लागि म्याराडोना सधैँ रोचक खुराक बन्थे । यसकारण म्याराडोनाका हरेक गतिविधि उनीहरूले पछ्याइरहेका हुन्थे । यसपटक स्पेनिस र बेलायती पत्रिकाले म्याराडोनाप्रति सम्मान जनाउँदै एक महान् खेलाडीको अन्त्य भएको बताएका छन् । 

धेरैजसो युरोपका पत्रिकाले भगवान्को निधन भयो भनी समाचार सम्प्रेषण गरेका छन् । स्पेनिस एल मार्का पत्रिकाले म्याराडोनाले कुनै समय भनेका राम्रा–राम्रा शब्द राखी समाचार बनाएको छ । 

दुःखी छन् म्याराडोनाका समर्थक

२०औँ शताब्दीकै महान् फुटबल खेलाडी डिएगो म्याराडोनाले बुधबार राति अन्तिम सास लिए । सन् १९८० देखि १९९० सम्म विश्वकप तथा युरोपियन फुटबलमा तहल्का मच्चाएका म्याराडोनाको निधनले धेरैलाई स्तब्ध बनाएको छ । अर्जेन्टिनाको राजधानी ब्युनेस आयर्समा हजारौँ समर्थक सडकमा भावुक हुँदै म्याराडोनालाई अन्तिम श्रद्धाञ्जली दिइरहेका छन् । उनीहरू अझै पनि पत्याउन सकेका छैनन्, ‘फुटबलकै भगवान्ले संसार छाडिसके’ भन्ने ।

म्याराडोनाको निधनमा अर्जेन्टिनी सरकारले तीन दिन राष्ट्रिय शोक मनाउने घोषणा गरेको छ । अर्जेन्टिनी राष्ट्रपति अल्बर्टो फर्नान्डेजले म्याराडोनाको प्रशंसा गरेका छन् । उनी भन्छन्, ‘तपाईं (म्याराडोना)ले हामी अर्जेन्टिनीलाई विश्वकै उच्च शिखरमा पुर्‍याउनुभयो, तपाईंले हामीलाई फुटबलको माध्यमबाट खुसी दिनुभयो, वास्तवमै फुटबल क्षेत्रमा म्याराडोना एक महान् खेलाडी हो, डिएगोलाई हामी सबैले मिस गर्नेछौँ ।’ बिहीबार बिहान नै विशेष सुरक्षाका साथ म्याराडोनाको पार्थिव शरीर पे्रसिडेन्टल प्यालेसमा पुर्‍याइएको थियो । 

म्याराडोनालाई अन्तिमपटक देख्ने उनका भतिजा जोनी इस्पोसिटो रहेको एजेन्सीहरूले जनाएका छन् । स्थानीय तथा अन्तर्राष्ट्रिय समाचार एजेन्सीले फुटबल लिजेन्डको निधन भएको समाचार पुष्टि गरेसँगै सडकमा हजाराँै समर्थक क्यान्डल लिएर ओइरिएका हुन् । अर्जेन्टिनाको राजधानीमा समर्थकहरू १० नम्बर जर्सी तथा बोका जुनियर्सको तस्बिर साथमा राख्दै म्याराडोनाप्रति अन्तिम श्रद्धाञ्जली दिइरहेका देखिन्थे । गत महिना मात्र म्याराडोनाले आफ्नो ६०औँ जन्मोत्सव मनाएका थिए । 

दुई साताअघि मस्तिष्कको शल्यक्रिया हुँदा पनि उनको स्वास्थ्य अवस्था राम्रै थियो । हृदयाघातका कारण म्याराडोनाले संसार छाडेको चिकित्सकहरूले जनाएका छन् । बोका जुनियर्सले श्रद्धाञ्जली दिँदै ‘म्याराडोना बक्स’मा एउटा मात्र लाइट बालेको छ । साथै, पूरै बोका जुनियर्सको घरेलु रंगशाला म्याराडोनाले लगाउने जर्सी रंगमा पोतिएको छ । म्याराडोनाको फुटबल करिअरको पहिलो क्लब बोका जुनियर्स थियो । 

म्याराडोनाले जीवनभरि नै विरोध गरेका व्यक्ति थिए, ब्राजिलका पेले । दुवै एकअर्काप्रति तिखो टिप्पणी गर्न पछि पर्दैनथे । दुवै आफूलाई शताब्दीकै उत्कृष्ट खेलाडी मान्थे । सन् २००० मा फिफाको भोटिङ हुँदा म्याराडोना र पेले संयुक्त रूपमै शताब्दीकै उत्कृष्ट खेलाडी घोषित भए । अफ द फिल्डमा जेजस्तो भए पनि पेले र म्याराडोना खासमा मिल्ने साथी हुन् पनि । एक मित्रको निधनले आफू भावुक भएको पेलेले जनाएका छन् । संसारले एक राम्रा खेलाडी र साथी गुमाएको पेलेले बताएका छन् ।

पेलेले ट्विटरमा लेखेका छन्, ‘निकै नराम्रो समाचार सुन्नुपरेको छ, मैले एक असल साथी गुमाएको छु, यो संसारले एक उत्कृष्ट खेलाडी गुमाएको छ, मलाई आशा छ, एकदिन आकाशमा सँगै बल खेल्नेछौँ ।’म्याराडोनाको निधनप्रति धेरै खेलकर्मीले भावपूर्ण श्रद्धाञ्जली दिएका छन् । इंग्लिस टोलीका पूर्वकप्तान डेभिड बेकह्यामले आफूले देखेको खेलाडीमध्ये म्याराडोना उत्कृष्ट रहेको बताएका छन् । जीवनमा एकपटक म्याराडोनासँग भेटेको क्षण सम्झनामा आइरहेको उनको भनाइ छ ।

क्रिकेट लिजेन्ड सचिन तेन्दुलकरले फुटबल मात्र नभएर विश्व खेलकुदले नै एक हस्ती गुमाएको बताएका छन् । ‘हामी सबै खेलकर्मीले एक उत्कृष्ट खेलाडी मिस गरेका छौँ,’ सचिनले भनेका छन् । वर्तमान समयमै दुई महान् खेलाडी लियोनल मेसी तथा क्रिस्टियानो रोनाल्डोले अर्जेन्टिनी लिजेन्डर मुटुमा रहने बताएका छन् । ‘फुटबलमा पेले र म्याराडोनाबीच उत्कृष्ट छुट्याउनै गाह्रो पर्छ,’ रोनाल्डोले भने, ‘आज एक हस्तीको अवसान भएको छ ।’

युरोपमा म्याराडोनालाई दुई किसिमले श्रद्धाञ्जली दिएको एजेन्सीहरूले जनाएका छन् । इटाली जहाँ म्याराडोनाले विश्व कीर्तिमानी रकममा सिरिए क्लब नेपोलीसँग आबद्धता जनाएका थिए । एक दशक रहँदा म्याराडोनाले नेपोलीलाई नम्बर एक क्लब बनाएका थिए । निधन भएको खबर फैलिएसँगै नेपोली र म्याराडोनाका समर्थक बुधबार राति नै सडकमा उत्रिए । म्याराडोनाले नेपोलीमा लगाएको गुण कहिल्यै नबिर्सने उनका समर्थकहरू बताउँछन् । नेपोलीको रंगशालामा रातभरि नै लाइटिङ चलिरह्यो । 

बेलायतका फुटबल समर्थकले भने फरक रूपमा म्याराडोनालाई स्मरण गरेका छन् । बेलायती दर्शक र समर्थकले म्याराडोनालाई सन् १९८६ को विश्वकप नै सम्झन्छन् । सो विश्वकपमा म्याराडोनाले जानाजान हातले गोल गरेका थिए । पछि उनले यसलाई भगवान्ले दिएको हात भने । बुधबार राति युरोपियन च्याम्पियन्स लिगका खेल थिए । प्रतिस्पर्धामा उत्रिएका खेलाडीले म्याराडोनालाई श्रद्धाञ्जली दिँदै एक मिनेट मौनधारण गरे । 

बेलायती र स्पेनिस पत्रिका म्याराडोनालाई खुबै पछ्याउने गर्थे । त्यहाँका ट्याबलोइड पत्रिकाका लागि म्याराडोना सधँै खुराक थिए । यसकारण म्याराडोनाको हरेक गतिविधि उनीहरूले पछ्याइरहेका हुन्थे । यसपटक स्पेनिस र बेलायती पत्रिकाले म्याराडोनाप्रति सम्मान जनाउँदै एक महान् खेलाडीको अन्त्य भएको बताएका छन् । धेरैजसो युरोपका पत्रिकाले ‘भगवान्’को निधन भयो भनी समाचार सम्प्रेषण गरेका छन् । स्पेनिस एल मार्का पत्रिकाले म्याराडोनाले कुनै समय भनेका राम्रा–राम्रा शब्द राखी समाचार बनाएको छ । एजेन्सीहरूको सहयोगमा